emotionele verwaarlozing & ADD

21 jan

Hoe Emotionele verwaarlozing als kind mogelijks een grote invloed heeft gehad op de ontwikkeling van jouw AD(H)D.

Tijdens de ontdekkingsreis naar de oorzaak van mijn eigen ADD kwam ik er achter dat emotionele verwaarlozing wel eens aan de basis zou kunnen liggen. Toen ik de eerste keer deze term las, voelde ik echter een enorme weerstand om het te erkennen. Ik ? verwaarloosd? Maar na het verder lezen van het boek “ongekende gevoelens” van de schrijfster Jonice Webb moest ik toegeven dat ik ook onbewust emotioneel verwaarloosd ben als kind. Nu versta mij niet verkeerd, dit is geen verwijt naar mijn ouders, die op hun beurt hadden hoogstwaarschijnlijk dezelfde emotionele verwaarlozing in hun jeugd en hebben naar hun beste vermogen, kunnen en weten voor me gezorgd. Materialistisch gezien had ik alles wat ik nodig had, een dak boven ons hoofd, lekker warm bed, gezinsvakanties, mooie auto, enz… maar wat ontbrak het me dan wel aan?

Wel ik heb hier even de top 10 kenmerken van hoe een emotioneel verwaarloosde volwassene zich vandaag voelt.

1. Het gevoel hebben dat je emoties er niet toe doen en dat ze genegeerd worden.

2. Moeite hebben met het identificeren en begrijpen van je eigen emoties. Zelfs de vraag krijgen “hoe gaat het me jou?” voelt als ongemakkelijk en uit gewoonte zeg je meest “GOED ZENNE” of “DRUK”. Het delen van je gevoel is moeilijk, maar ook je eigen gevoelens identificeren ligt moeilijk.

3. Perfectionisme: Een voortdurende drang om perfect te zijn, omdat je gelooft dat je anders geen liefde of waardering kunt ontvangen. Hier dicht aan leunt ook de drang om jezelf te bewijzen, materialistische zaken zoals auto’s, mooi huis, enz… zijn een verdoken vorm van de roep om erkenning.

4. Moeite met verbinding maken en ontvangen. Het is moeilijk vinden om echte, diepgaande relaties aan te gaan en emotioneel open te zijn naar anderen. Je mat jezelf een bepaald soort imago aan die de buitenwereld van jou verwachte maar het is een bescherming voor je eigen onzekerheid.

5. Laag zelfbeeld over jezelf hebben. Het hebben van weinig zelfvertrouwen en een negatief beeld van jezelf schetsen naar anderen. Ik noem dit soms ook het omgekeerde ego, waarbij jezelf kleiner maken een rol speelt om anderen groot te maken.

6. Problemen met je grenzen te stellen. Het zelfs moeilijk vinden om je eigen grenzen te herkennen en te respecteren, en moeite hebben met het aangeven van je behoeften. Deze eigenschap zorgt ervoor dat je snel uitgeblust geraakt op het werk trouwens.

7. Overgevoeligheid in de brede zin. Overdreven gevoelig zijn voor kritiek of afwijzing. Je hebt vaak het gevoel er niet bij te horen, tijdens gesprekken zoom je letterlijk “out” omdat je het gevoel hebt dat jouw mening er niet toe doet.

8. Zelfverwaarlozing! Het negeren van je eigen behoeften en emoties, en jezelf op de laatste plaats zetten. Teneinde de andere te kunnen laten schitteren, cijfer je jezelf volledig weg.

9. Moeite hebben om je emoties op een gezonde en constructieve manier te uiten en te beheersen. Het overbrengen van je emoties verloopt heel chaotisch. De ene keer blijf je net héél kalm en kom je over als ongeïnteresseerd in de situatie en de andere keer reageer je enorm heftig waardoor de omgeving rond jou afkering reageert.

10. Gevoel van leegte overvalt jou met ups and downs. Het ene moment heb je het gevoel van innerlijke leegte en een gebrek aan emotionele vervulling en het andere moment ervaar je euforische hoogtes.

Het is belangrijk op te merken dat deze kenmerken niet noodzakelijk bij iedereen voorkomen en dat de intensiteit kan variëren. Het raadplegen van een professionele hulpverlener kan nuttig zijn als je vermoedt dat je emotionele verwaarlozing hebt ervaren. Nogmaals ga niet direct uw ouders gaan verwijten dat ze jou verwaarloosd hebben, emotionele verwaarlozing is eerder een diepgang die je nog niet ervaarde.

Als ik bij een coachee vermoed dat ook hij hier mogelijks mee te maken had vraag ik veelal het volgende : “Toen je in je jeugd door je liefje werd gedumpt of door klasgenoten zwaar werd gepest, bij wie ging jij je hart luchten of je hart uitstortten?” of “Werd er bij jou thuis vroeger aan tafel openlijk over gevoelens of zelfs liefde gepraat? laat staan het onderwerp condooms of de pil…. bv dat je verliefd was of een nieuw vriendje of vriendinnetje had? Het lijken misschien eenvoudige gesprekken vandaag, maar veelal krijg ik het antwoord “Ben je gek? Daar sprak ik mijn ouders nooit over aan hoor, laat staan dat ik dat zou gewild hebben!”

En dat is nu net wat de emotionele verwaarlozing is, je ouders konden je gevoelens niet plaatsen of herkennen of konden zelf niet aan de slag ermee omdat ze zelf vastzaten met de zelfde emotionele verwaarlozing in hun jeugd.

Volgens Jonice Webb kunnen weW 3 types van emotioneeel verwaarloosde ouders onderscheiden met daaronder mogelijkse kenmerken die je bij je eigen ouders kan herkennen.

De goedbedoelde maar zelf verwaarloosde ouders
Toegeeflijke ouder : de klassieke “bij ons mag alles”
Workaholic : hardwerken dan kom je tenminste ergens
Prestatiegericht & perfectionistisch
De ouders die het zelf moeilijk hebben
Typisch met een gezinslid die speciale behoeftes hebben : bv een gehandicapte broer
Rouwend om een kind of partner : bv zelfmoord in de familie
Depressief
De ouders die volledig op zichzelf gericht zijn
Narcistisch : het idee dat anderen over hen hebben primeert
Autoritair : typische strenge ouder die voorwaardelijk handelt
Verslaafd : ouders met trauma’s (zwaar roken, drinken, drugs….)
Sociopathisch : hierbij komt vooral manipulatie van de ouders naar boven om hun zin te krijgen ongeacht het gevolg voor de kinderen.

Het is belangrijk te beseffen dat als jouw ouders één van bovenstaande kenmerken heeft dat jij je daardoor ook gaat ofwel hetzelfde ouderschap gaat voeren of net het tegenovergestelde. Bijvoorbeeld als één of beide ouders héél autoritair waren, ofwel nam je dit over of werd je net de toegeeflijke ouder. Voor beiden valt wat te zeggen. De groei zit hem in de bewustwording ervan en de acties ondernemen om jouw ouderschap een andere vorm te geven.

De meeste mensen voedden hun kinderen gewoon op zoals ze zelf zijn opgevoed, dit is gewoon menselijk gedrag en zeker niets verkeerd mee. Maar eens je je bewust wordt van je eigen ouderschap, en je weet waar de emotionele verwaarlozing zit of zat is er echter geen weg meer terug.

Om het gemakkelijk te maken voor jezelf kun je je even visualiseren hoe je ouders reageerden toen je vroeger thuis kwam als 13-jarige met een slecht rapport en een bijhorende nota van de leerkracht over je gedrag op school dat allesbehalve is.

Terwijl de narcistische ouder reageert met: “wat gaat je oma wel niet van je denken, laat staan de buren!”, zal de toegeefelijke ouder reageren met : “Die leerkrachten tegenwoordig, trek het je niet aan en hier is een playstation”. Een autoritaire ouder gaat woedend je naar je kamer sturen en 4 weken huisarrest geven, een depressieve ouder begint dan terstond in tranen uit te barsten, en een verslaafde ouder negeert het en trekt een nieuwe fles wijn open.

Een ouder die zich wel bewust stelt eerst de vraag hoe het komt dat de punten slecht waren, of er iets was wat hij gemist heeft. De reactie is meer pro-actief dan reactief te noemen. De ouder gaat er vanuit dat zijn kind weldegelijk alles in het werk heeft gesteld om dit te voorkomen, maar dat er misschien iets is wat hij gemist heeft.

Kortom de meeste ouders gaan om met dergelijke situaties zoals hij dit zelf heeft ervaren in zijn eigen jeugdjaren. Dit is echter geen verwijt of de bedoeling om anderen te veroordelen. We moeten echter erkennen en eren dat ook zij deze emotionele verwaarlozing miscchien hebben ervaren en vervolgens onbewust het hebben doorgegeven. Iedere ouder heeft immers altijd het allerbeste voor voor hun kind. Let wel bij sociopathische ouder kan hier een uitzondering bij zijn, echter ga ik er wel van uit dat dit een geestelijke gezondheid issue is, en niet kwaadaardig. Niemand op deze aarde wordt immers geboren met enige vorm van kwaadaardigheid in zich. Het is hun leefwereld die ervoor gezorgd heeft dat ze geworden zijn wie ze vandaag zijn.

Maar hoe kom ik nou met dit op de link met AD(H)D?

Tijdens mijn eigen verdieping kwam ik “toevallig” de boeken van Gabor Maté tegen. En in zijn boek “Het verstrooide brein” kwam ik letterlijk mijn eigen patronen tegen. Gabor, een huisarts met maar liefst 40 jaar ervaring kwam er zelf pas achter toen in de 50 was. In dit boek legt hij eerst uit dat AD(H)D zowel genetisch, neurologisch als omgevings matig een oorsprong vindt. Het wil niet zeggen omdat het in je genen zit, dat je het ook daadwerkelijk zal ontwikkelen, maar als de omgevingsinvloeden aanwezig zijn heeft het wel een enorme invloed op het ontwikkelingsproces van AD(H)D. Het is een beetje zoals kanker, waarbij de aanleg in je genen weldegelijk aanwezig is en dat het roken van 2 pakjes sigaretten per dag er voor zorgt dat het zich ontwikkelt.

Het verschil tussen ADD en ADHD

Bij ADD, attention deficit disorder, ligt de nadruk meer op de aandachtsproblemen, zoals het moeite hebben om langdurig bij de les te kunnen blijven, snel afgeleid zijn en problemen hebben met organisatie en planning. Mensen met ADD lijken vaak “in hun eigen wereld te zijn” , “dreamers” en hebben moeite om zich te concentreren op taken die zich maar weinig interesseren of waar geen uitdaging in zit. In het geval dat het hun interesse wel is en het uitdagend genoeg is, gaan ze over tot een staat van hyperfocus en krijgen ze de taak vaak in een uitzonderlijk tempo af en dit met de grootste precisie en perfectie. In het geval dat er geen interesse is of geen uitdaging gaan ze veelal over tot “procrastinatie” oftwel gigantisch uitstelgedrag. Zolang de druk niet hoog genoeg is blijven ze liever de taak uitstellen. Het verschil met ADHD ligt hem in de hyperactiviteit, waarbij de ongecontroleerde impulsiviteit zowel storend kan ervaren worden voor de omstanders als nefast voor de persoon zelf zonder dat deze het zelf door heeft. Volgens Gabor kan je ADD en ADHD zowel behandelen met medicatie als met zelfbewustwording. Typisch gedrag in onze maatschappij is AD(H)D behandelen met medicatie zoals Relatine. Door het gebruik van methylfenidaat gaat men de neurologische verbindingen gaan beïnvloeden om de typische AD(H)D symptomen te verminderen of geheel te onderdrukken. Echter gaat deze medicatie, zoals veelal het geval is in onze westerse geneeskunde, niet naar de oorzaak maar naar de gevolgen. De aanpak van Gabor is echter meer holistisch, en hij ging op zoek naar de oorzaak en kwam tot de conclussie dat met name de omgevingsfactoren alsook de levensstijl van de persoon in kwestie een grote impact hebben. Typisch fenomeen is dat een persoon die Relatine gebruikt vrij snel over gaat naar een burn-out, waardoor ze vervolgens anti-depressiva gaat beginnen slikken en uiteindelijk in een diep zwart gat terecht komen.

10 Typische kenmerken van personen met AD(H)D

Vaak moeite hebben om de aandacht langdurig bij een taak te kunnen houden, zeker als er geen interesse of belang is.
Ze hebben de neiging om zonder er goed over na te denken actie te ondernemen of reageren zeer impulsief.
Hyperactiviteit uit zich vooral in het niet kunnen stilzitten en of zich te kunnen ontspannen. Hun gedachten staan letterlijk nooit stil en springen van het ene naar het andere. Het leren mediteren is een uitdaging, maar tegelijk ook het beste medicijn.
Ze kunnen moeite hebben om hun taken te plannen, te organiseren en vooral te voltooien. Chaotisch werken, slordigheid, en het niet afwerken van projecten.
Het onthouden van afspraken, taken, of gewoon alledaagse dingen. Op tijd komen is voor de meeste een uitdaging, en voor sommige de basis van veel stress.
Ze kunnen extreem gevoelig zijn met externe stimuli, en enorm snel worden afgeleid door geluid, geuren, bewegingen, of andere prikkels om zich geen. (bv ook emoties van anderen)
Bij Hyperactiviteit kunnen ze hun eigen impulsen en emoties niet onder controle houden. Het onophoudelijk wippen met de voeten, continue prutsen met iets dat ze in hun handen hebben, enz…
Ze kunnen emotioneel intenser reageren op situaties en ook het reguleren van hun emoties is een moeilijke. Zeker bij onrechtvaardigheid komt dit snel naar boven.
Typisch aan mensen met ADHD is wel dat ze vaak de meest creatieve en originele ideeën kunnen bedenken. Ze denken werkelijk “out-of-the-box” en zelfs zonder “box!
Ze hebben een grote honger naar kennis, nieuwe ervaringen, en dit zowel qua intellectueel als avontuur matig. Stilzitten is voor hen geen optie, als iets te lang hetzelfde is worden ze onrustig en gaan ze op zoek naar iets nieuw.

Als we echter gaan kijken naar de jeugd van de AD(H)D persoon, merkte Gabor Maté dankzij zijn jarenlange praktijkervaring als huisdokter op dat de hechting met de ouders in heel grote mate kan bijdragen tot de ontwikkeling van AD(H)D. Maté benadrukt dat een veilige en ondersteunende hechting tussen ouder en kind van cruciaal belang is voor de ontwikkeling van een gezonde emotionele regulatie en zelfregulatie. Wanneer deze hechting verstoord is, kunnen kinderen moeite hebben om hun emoties te regulieren en kunnen ze zich impulsief en hyperactief gedragen als een manier om hun emotionele pijn te verlichten.

De "grootste pijn" van een persoon met ADD (Attention Deficit Disorder) kan van persoon tot persoon verschillen, aangezien iedereen unieke ervaringen en uitdagingen heeft. Het is belangrijk om op te merken dat het niet correct zou zijn om de "grootste pijn" van alle mensen met ADD te generaliseren.

Dat gezegd hebbende, sommige veelvoorkomende bronnen van pijn en frustratie bij mensen met AD(H)D zijn:

1. Gevoelens van onvermogen: Mensen met AD(H)D kunnen zich vaak gefrustreerd voelen door hun moeite om zich te concentreren, taken af te maken of zich georganiseerd te houden, ondanks hun inspanningen.

2. Sociale uitdagingen: Het kan moeilijk zijn voor mensen met AD(H)D om relaties en sociale interacties te onderhouden vanwege hun aandachtsproblemen, impulsiviteit of hyperactiviteit. Ze voel zich snel buitengesloten of hebben moeite met het vinden van hun plaats in sociale situaties.

3. Lage zelfwaarde: Veel mensen met AD(H)D kunnen worstelen met gevoelens van lage zelfwaarde, vooral als ze vaak worden geconfronteerd met kritiek of negatieve feedback in verband met hun symptomen.

4. Levensorganisatie: Het kan een constante uitdaging zijn om hun leven georganiseerd te houden, wat leidt tot stress en gevoelens van overweldiging.

Emotionele verwaarlozing kan dus ernstige gevolgen hebben, zowel op korte als op lange termijn, voor de ontwikkeling en het welzijn van een individu. Als we specifiek kijken naar de mogelijke gevolgen van emotionele verwaarlozing op lange termijn in relatie tot ADD (Attention Deficit Disorder), kunnen de volgende effecten worden genoemd:

1. Aandachtsproblemen: Emotionele verwaarlozing kan bijdragen aan het ontstaan of verergeren van aandachtsproblemen, zoals die bij AD(H)D. Door het gebrek aan emotionele ondersteuning en stimulatie tijdens hun jeugd, kunnen kinderen moeite hebben om de aandacht te richten en vast te houden.

2. Emotionele regulatie: Emotionele verwaarlozing kan leiden tot problemen bij het reguleren en begrijpen van emoties. Het gebrek aan emotionele ondersteuning kan ertoe leiden dat een persoon moeite heeft om zijn eigen emoties te herkennen, te begrijpen en ermee om te gaan. Dit kan zich uiten in impulsiviteit, stemmingswisselingen en emotionele labiliteit - kenmerken die ook verband houden met AD(H)D.

3. Laag zelfbeeld en zelfvertrouwen: Emotionele verwaarlozing kan het gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen van een individu negatief beïnvloeden. Het gebrek aan erkenning, bevestiging en emotionele ondersteuning kan leiden tot een negatief zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen.

4. Relatieproblemen: Emotionele verwaarlozing kan ook gevolgen hebben voor de manier waarop een persoon relaties aangaat en onderhoudt. Het kan leiden tot moeilijkheden bij het opbouwen van vertrouwen, het aangaan van intieme relaties en het effectief communiceren van emoties en behoeften.

Het is belangrijk op te merken dat de gevolgen van emotionele verwaarlozing kunnen variëren van persoon tot persoon en dat niet iedereen met AD(H)D per definitie te maken heeft gehad met emotionele verwaarlozing. Het begrijpen en aanpakken van dergelijke gevolgen vereist vaak een holistische benadering, inclusief therapie, coaching en ondersteuning.

Maar iedereen heeft dat toch?

Dit is wellicht één van de meest voorkomende reacties dat ik van mensen ontvang als ik over AD(HD en emotionele verwaarlozing spreek. Het is echt opmerkelijk dat mensen met deze twee eigenschappen als magneten naar elkander worden toegetrokken. Zelf merk ik het zelfs in mijn eigen bedrijf, waarbij ik veelal gelijkaardige mensen aantrek. Mensen met AD(H)D hebben nu eenmaal weinig geduld en werken ook liever samen met soortgenoten zonder hier zelf van bewust te zijn. Ze kunnen namelijk urenlange gesprekken voeren met elkander en dit over de meest uiteenlopende gespreksonderwerpen. Het lijkt wel alsof ze nooit zijn uitgepraat. De meest opmerkelijke eigenschap van mensen met AD(H)D is dan ook het moeite hebben om de ander te laten uitspreken. Ze onderbreken elkander continu en vinden dit ook niet erg.

Hetzelfde geldt immers ook voor mensen met emotionele verwaarlozing. Onbewust trekken ze elkander aan, en veel relatie problemen ontstaan op lange termijn als het onderwerp nooit wordt aangeraakt. Maar ook relaties waarbij één van de partners emotioneel verwaarloosd werd zijn belangrijk om de problematiek onder ogen te brengen.

Wat valt er dan aan te doen ?

Veelal wordt door de traditionele geneeskunde Relatine voorgeschreven. Deze helpen om de neurologische effecten onder controle te houden. Moodswings, hyper impulsen en andere kenmerken worden zo onderdrukt. Echter deze nemen alleen maar de gevolgen weg, en niet de oorzaak. De allereerste stap in “genezing”, ligt hem in het feit van de bewustwording dat men weldegelijk AD(H) heeft. De term heeft een nogal veroordelende bijklank gekregen de afgelopen jaren en niemand krijgt graag een stempel op zich. Voor mezelf was de (zelf)diagnose de helft van het “genezings” proces. Doordat ik me bewust was van mijn eigen valkuilen, ben ik mezelf gaan herprogrammeren. Verder onderzoek naar de oorzaak bracht me regelrecht bij mijn jeugdjaren en de emotionele verwaarlozing die ik toen ervaarde en hoe deze mijn heeft gebracht tot wie ik ben vandaag zowel professioneel als emotioneel. Een hulpmiddel dat ik sinds kort heb ontdekt is het natuurlijke supplement Happy Brain®. Met enige argwaan heb ik deze uitgetest, en ik moet eerlijk bekennen dat dit werkelijk een groot verschil maakt in mijn dagelijkse werkzaamheden. Waar ik vroeger héél sterke up's & down’s ervaarde, is mijn focus hiermee veel scherper en kan ik mijn emoties veel beter reguleren.