ondernemen met AD(H)D

“Als hij het idee eenmaal in zijn hoofd haalt, dan is hij nog maar moeilijk tegen te houden”

Met die woorden ben ik opgegroeid, en tot op vandaag is het één van mijn grootste kenmerken. Of het nu gaat over zaken die zakelijk of privé zijn, ik word wakker met een idee en laat dit ook niet meer los. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat ik elk idee dat ik krijg onmiddellijk uitvoer, maar laat ons zeggen dat mijn mond niet stilstaat van waar het hart van overloopt op dat moment. Laat dit nu één van de meest krachtige eigenschappen zijn van een ondernemer met ADD. Het is een staat van hyperfocus als het ware,  waar het op dat moment héél moeilijk is mij van mijn pad te slaan.

De toegang tot de ongelimiteerde verbeeldingskracht & creativiteit is dan met een tweede voornaamste kenmerk de ideale combo om het idee vervolgens in een ongezien sneltempo om te zetten in een realiteit.

Voor omstaanders, collega’s en ook gezinsleden kan dit echter als een ware “stormram” ervaren worden. “Wat smijten ze hier nu binnen”, waren de woorden van mijn schoonmoeder toen ze me de eerste keer ontmoette. Maar deze ervaring wordt gedeeld door andere mensen in onze buurt, of het nu klanten, leveranciers of collega’s zijn. Nu dit is een kenmerk die weliswaar op 2 manieren kan worden ervaren door omstaanders, zowel negatief als positief. Het is opnieuw een eigenschap van ADD die ons zo typeert. Ik zou het onbegrensd doorzettingsvermogen durven noemen.

Nu iets waar ondernemers met ADD een bloedhekel aan hebben is "wachten”. Het geduld hebben om iets te laten ontstaan is voor hen een ware nachtmerrie, maar tegelijk ook opnieuw een kenmerk hetwelk voor een ongeziene drive naar innovatie leidt. Als voor hen een bedrijfsproces niet goed verloopt, of er zijn teveel dode momenten worden ze rusteloos en komt veelal het typische wippende benen syndroom naar boven. Ongeduld wordt zo omgezet naar een innovatiedrang om het allemaal véél sneller en eenvoudiger te maken. Als we er niet in slagen om het complexe stugge proces te verbeteren of te veranderen is de kans groot dat we overgaan tot letterlijk dumpen van de focus en laten we het voor wat het was. Het maar voor 80% afwerken, het onafgewerkt achterlaten van een opdracht. Als we een old timer zouden opknappen, dan zouden we er wellicht nooit mee rijden. Men zou kunnen aannemen dat dit laatste een zeernegatieve eigenschap is, en veelal is dit ook zo. De kracht bestaat erin om er zich van bewust te zijn en het door te delegeren naar een ander. Echter de kunst bestaat erin om ons ter omringen met mensen die het voor ons wel willen afwerken.

En zo komen wij bij de eerste valkuil, loslaten is moeilijk. Ondernemers met ADD hebben een hoog “controle freak” gehalte namelijk. Eens ze bezig zijn met een project gaat vrijwel alle energie naar dit ene project namelijk en het onbewuste faalangst gehalte komt dan naar boven. Het doordelegeren is een moeilijke want we maken onszelf wijs dat “tegen dat ik het uitgelegd heb hoe het moet worden, heb ik het zelf al gedaan!”

In mijn zoektocht naar een visuele voorstelling hoe ondernemers met ADD dagelijks tewerk gaan kwam ik een fimpje tegen van een circus artist met de welgekende act draaiende bordjes. De artist start aan de act en begint stelsel matig meer en meer bordjes in de lucht draaiende te houden op een stok. Achter hem staat er een assistente te schreeuwen welke bordjes dreigen te vallen en de man staat na enkele minuten volledig in het zweet. Als hij zijn act heeft afgerond, zonder gevallen bordjes valt hij uiteindelijk uitgeput neer op de grond. Wat ons brengt bij de volgende valkuil, burn-out!

bekijk zeker volgend filmpje eens volledig … “watch till the end”

Persoonlijk benoem ik de afkorting ADD altijd als “Altijd Door Doen” want het label van attention deficit disorder klinkt alsof ik een afwijking ben van het normaal. Persoonlijk kan ik me niet voorstellen dat ik zonder deze aandoening ooit ondernemer zou zijn geworden.  Ik was mij er ook niet van bewust dat ik het had, tot ik een boek las over ADD, “Het verstrooide brein” van geschreven door een ervaringsdeskundige, een huisdokter genaamd Gabor Maté. Dewelke tevens ook pas op latere leeftijd tot de diagnose kwam van zijn ADHD.  

Al sinds mijn jeugd had ik het gevoel dat ik anders was dan men klasgenootjes. In elke school ik waar ik zat, of het nu de kleuterschool, de lagere school of het middelbaar was, telkens opnieuw had ik het gevoel er niet echt bij te horen.  Opnieuw een typisch kenmerk van ADD, het gevoel er niet bij te horen.  Ik voelde me ook steeds zeer snel uitgesloten, had veelal andere interesses dan de andere kinderen, naar verjaardagsfeestjes gaan vond ik gewoon saai want er werd ook alleen maar gevoetbald, een sport waar ik een toenertijd bloedhekel aan had. Tijdens het voetballen op de speelplaats geraakten de gemoederen altijd heel snel verhit als ik meespeelde. Omgaan met de fysieke contactsport vond ik ronduit hatelijk. Opnieuw en typisch fenomeen van ADD, overgevoeligheid voor emoties en er ook héél emotioneel op reageren. Onrechtvaardigheid, duwen, trekken, roepen, uitschelden, het kwam gewoon allemaal veel harder binnen dan bij de andere jongens. Alsof de andere een dikke olifantenhuid hadden ikzelf een flinterdun laagje. In plaats daarvan ging ik liever naar verjaardagsfeestjes van de meisjes. Steevast was ik de enige jongen, en ik concentreerde ook veel sneller met de meisjes dan met de jongens op emotioneel vlak. Ik voelde me begrepen en geliefd. Vanaf de kleuterklas, het middelbaar, hoger onderwijs, ja zelfs tot op vandaag tijdens diverse opleidingen die ik volg kom ik altijd in een groep terecht waar ik veelal de enige man ben tijdens de opleidingen.  

Het verlangen om zich begrepen en geliefd te voelen, ietwat ik door de emotionele verwaarlozing uit men kindertijd naarstig naar op zoek was (zie ander artikel).  Resulteerde in énerzijds een grote prestatie, bewijsdrang ten op zichtte van de ouders en anderzijds dat ik héél hard gefocust was op hoe anderen mij zagen. Die eigenschap zorgde ervoor dat ik een meester werd in het aanvoelen wat de ander precies wou, of naar op zoek was. Opnieuw een fantastische eigenschap van ADD die ik nog elke dag inzet bij zowel mijn professioneel als privé leven.

Geen geduld hebben is iets wat we allemaal wel herkennen, want ons verlangen om Altijd door doen is zo groot. Men grootste angst is werkelijk dat alles wat vandaag is, altijd hetzelfde zal blijven. Dit zorgt voor een drang naar altijd te vernieuwen, te innoveren en te verbeteren. We haten immers als iets niet efficiënt of onlogisch werkt, want dan verliezen we tijd. En tijd verliezen is voor ons de ergste nachtmerrie. 

Een laatste kenmerk is misschien het geen NEEN kunnen zeggen. Uit de angst om er niet bij te horen, of misschien wel uit het please gedrag zeggen ADD ondernemers maar zelden nee. Ook als dit betekend dat ze over hun eigen grenzen moeten gaan. Ook het moeite hebben met het herkennen van hun eigen grenzen speelt hier zeker een rol. Naast de valkuil, heeft dit natuurlijk ook een gigantische kracht bij het ondernemen. Neen zeggen betekent in veel gevallen ook dat je niet durft te springen in het onbekende. Het is dus héél belangrijk om eerst op onderzoek te gaan wat jouw grenzen zijn en die van jezelf ook te respecteren.

Persoonlijke overschouwing

Ik herinner mij nog steeds de woorden op elk schoolrapport: “Mocht Roel wat meer inzet tonen, hij zou veel betere cijfers bekomen”, “Roel kan veel beter”, .... Mijn nonkel, directeur van mijn middelbare school was echter de enige die altijd zij “Diegene die het het verst gaat brengen, dat is onze Roel”. Woorden die tot op vandaag nog altijd een ongelofelijke stimulans hebben, want doorgaans waren er enkel woorden zoals “Best dat Roel niets onderneemt in de IT, dit is echt niets voor hem”, (leerkracht informatica 6e middelbaar). Maar het zijn dergelijke uitspraken die vastberaden ADD’ers nodig hebben om hen van het tegendeel te bewijzen. Want hun bewijsdrang is zo groot en zodra er iemand in hen geloofd gaan ze er ook voor. 

Als ik vandaag naar men kinderen kijk en hoe zij school ervaren, kan ik alleen maar vaststellen dat ze net als ik niet om kunnen gaan met saaiheid en langdradige gesprekken of lessen.  Mijn kinderen gaan om die reden ook naar een Steinerschool, waar men les geeft in blokken van periodes van 6 weken, een uitgebreid artikel volgt hier later over. Naast dat het groeiproces van het kind centraal staat, bekijkt men ook de manier van lesgeven anders en gaan ze letterlijk uit van de core waarom iets zo is.

Dit brengt mij bij de opmerkzaamheid,  een talent dat we allen met ADD zo hard bezitten. Komen we ergens voor de eerste keer binnen dan nemen we die ruimte ook volledig in ons op. We gaan letterlijk alles gadeslaan en opmerken, vervolgens we gaan ons ook vragen stellen over wat we zien en niet begrijpen. We stellen letterlijk alles in vraag omdat we het willen begrijpen waarom anderen het zo doen. Tegelijk zijn we ons soms ook niet bewust dat we onze eigen ideeën of overtuigingen vervolgens zullen opdringen, maar als we dit bewust doen met de nodige inachtneming van het gevoel van de andere is dit wel een ideale uitvalsbasis om je te helpen in je verkoop. We zijn meesters in het zien van behoeftes van anderen, onze valkuil is echter dat we te snel onze focus verliezen als er plots iets interessanter op onze weg komt. Want begrijp me niet verkeerd, het is zowel een gave als een valkuil deze opmerkzaamheid. Het behouden van onze focus en ons bewust zijn van alles rond ons heen vraagt immers een enorme hoeveelheid energie. Velen zullen het zeker kunnen herkennen dat we zowel ups en downs kennen in onze gedrevenheid en mentale toestand. We kunnen van euforie naar neerslachtigheid gaan en omgekeerd, tot compleet uitgeblust of burn-out gaan. Dit komt voornamelijk omdat we ons niet bewust zijn van ons energie verbruik tijdens deze euforische focus periodes of omdat we zodanig opgeslorpt worden door onze eigen ambitieuze plannen.

Dagdromen en een uitgebreide fantasiewereld. Anthony Robbins zijn qoute “if you can dream it, you can make it” is op het lijf geschreven van ADD’ers. We bezitten namelijk een onuitputtelijke kracht om ons dingen voor te stellen, en kunnen in ons hoofd kunnen we gelijk welk scenario werkelijk uitschrijven en voorstellen, het neerschrijven daarentegen is een meestal een uitdaging. Deze verbeeldingskracht wordt op school meestal omschreven als dagdromen, dit komt omdat we ons héél snel kunnen uitzoomen uit de saaie, in onze ogen nutteloze lessen. Of we kijken naar een saaie film en onze gedachten zitten compleet ergens anders. Ik heb het zelfs als ik een boek aan het lezen ben dat plots, terwijl ik letterlijk gewoon nog aan het lezen ben, uitzoom naar een andere gedachte en ik genoodzaakt ben om de pagina gewoon opnieuw te lezen.  Dit is ook de reden dat veel van ons met ADD maar weinig boeken lezen, we vinden het veelal langdradig en ze komen maar niet to the point, tenzij het natuurlijk vanaf de eerste pagina ons letterlijk boeit.  Door onze ongeduldigheid is studeren dan ook een hele opgave en kost héél veel energie. 

Als je kijkt naar véél top ondernemers kan je merken dat veel hun studies nooit hebben afgemaakt. Bill Gates, Larry Ellison, Amancio Ortega, Christy Walton, Karl Albrecht, Ingvar Kamprad, Michele Ferrero, Michael Dell, Paul Allen, …stuk voor stuk allemaal miljardairs. De meest bekende ondernemer ter wereld Elon Musk, heeft weliswaar wel diploma’s behaald maar volgens zijn eigen wikipedia profiel was hij maar een matige student, maar wel een top organisator qua studentenfeestjes.

Maar kijken we naar ondernemerschap, dan is deze eigenschap opnieuw een goudmijn. Wij kunnen ons dingen gaan voorstellen wat de andere zou kunnen helpen met zijn probleem of liever gezegd met hun potentieel. Dankzij onze opmerkzaamheid zijn we ook echte kraks in het opmerken van potentieel. Dit laatste is opnieuw cruciaal wil je een succesvol bedrijf runnen, want als je geen potentieel ziet en geen markt om aan te verkopen wordt het héél waarschijnlijk ook niks. 

Zoals je merkt zijn er héél wat voordelen aan het hebben van ADD of zelfs ADHD. Let wel indien er sprake is van hyperactiviteit is het belangrijk om hier eerst een regulator voor te nemen als dit storend zou zijn in jouw professionele activiteiten. In veel gevallen zal de huisarts of andere specialist hiervoor een geneesmiddel voorschrijven genre Relatine. Zelf ben ik ervan overtuigd dat iedereen zijn eigen patronen zodanig kan herprogrammeren dat we voornamelijk de positieve eigenschappen van ADD kunnen inzetten in ons dagelijks leven en ons bewust zijn van de negatieve kanten zijnde de valkuilen waar we dagelijks mee te maken hebben. Diegene die echter zeggen : “Ja dit komt omdat ik AD(H)D heb”  zijn zich er wel van bewust dat ze het hebben, maar nog niet de tools in handen hebben om ze in hun voordeel te laten werken. Het erkennen en herkennen is stap 1 in het genezingsproces, stap 2 is de voordelen ervan zien en bewust worden van de valkuilen. Bij stap 3 gaat men over tot het inzetten van de voordelen (zie hierboven) in zowel professioneel als privé omstandigheden.  Stap 4 is het werkelijk achterhalen waar het effectief vandaan komt of wat de oorzaak is. Dit kan door middel van coaching, meditaties, hypnose therapie, systeemopstellingen, enz… en stap 5 is het uiteindelijk niet meer gebruiken als excuus.

Wat enorm helpt bij ADD zeker als bedrijfsleider, is je eigen authenticiteit nagaan, je waarden en normen, je grenzen aankijken en vervolgens nagaan of je ze weldegelijk congruent toepast in wat je doet.

Roel De Frene - 23 januari 2024

Een hulpmiddel dat ik sinds kort heb ontdekt is het natuurlijke supplement Happy Brain®. Met enige argwaan heb ik deze uitgetest, en ik moet eerlijk bekennen dat dit werkelijk een groot verschil maakt in mijn dagelijkse werkzaamheden. Waar ik vroeger héél sterke up's & down’s ervaarde, is mijn focus hiermee veel scherper en kan ik mijn emoties veel beter reguleren.